Ανακοινώσεις

Ο Κωνσταντίνος Καρούμπαλος ήταν φυσικός, Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών για πολλά χρόνια. Αρχικά στο Τμήμα Φυσικής και στη συνέχεια στο Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών το οποίο συνίδρυσε. Υπήρξε διευθυντής του Ιονοσφαιρικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (1976-1989), πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών και πρόεδρος του Τμήματος Φυσικής (1982-1989).

Ο καθηγητής Καρούμπαλος ήταν αφιερωμένος ερευνητής και παθιασμένος ομιλητής ως εκ τούτου πολύ αγαπητός, δάσκαλος. Συνέχισε τη διδασκαλία για πάρα πολλά χρόνια μετά τη συνταξιοδότησή του. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι τις Τετάρτες δίδασκε ακούραστος μέχρι 12 ώρες.

Ήταν σημαντικός ερευνητής σε διαστημικά πειράματα όπως το Γαλλο-Σοβιετικό πείραμα ΣΕΡΕΟ, το οποίο ήταν και η έμπνευση για τα πειράματα STEREO-A/WAVES, STEREO-B/WΑVES, SOLAR ORBITER, WIND/WAVES της NASA κ.ά. Για τα επιτεύγματά του έχει λάβει βραβείο της NASA. Χρημάτισε αρχικά ερευνητής και εν συνεχεία διευθυντής Ερευνών, CNRS, Αστεροσκοπείο Meudon, Γαλλία (1967-1975). Στο Observatoire de Paris συνέλαβε και κατασκεύασε το πολύ πρωτότυπο πολυκαναλικό ραδιοφασματογράφο RSMN και με βάση αυτόν αργότερα ίδρυσε και εγκατέστησε τον Ελληνογαλλικό ηλιακό ραδιοφασματογράφο ARTEMIS IV στις Θερμοπύλες ο οποίος από το 1996 λάμβανε 110 φάσματα του Ήλιου σε εκατοντάδες συχνότητες κάθε δευτερόλεπτο, γύρω στα 13 GB κάθε ημέρα, βρέξει- χιονίσει, από τα οποία τελικά αποθηκεύονταν 1,3 GB. Η σχεδίαση, κατασκευή και λειτουργία του ραδιοφασματογράφου με διάμετρο 7 m ήταν ένα τεράστιο επίτευγμα (Πανεπιστήμιο Αθηνών, Observatoire de Paris, Meudon, ΤΕΙ Λαμίας – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων). Το τεράστιο αυτό όργανο είναι το πρώτο μεγάλο αστρονομικό όργανο που κατασκευάστηκε και λειτούργησε στην Ελλάδα. Τελικά, ο Καρούμπαλος μετονόμασε την ARTEMIS IV σε Jean-Louis Steinberg προς τιμήν του συναδέλφου του στο Παρίσι. Σωστό θα ήταν να είχε ονομασθεί Ραδιοφασματογράφος Κωνσταντίνου Καρούμπαλου, αλλά κανείς δεν μπορούσε να φέρει αντιρρήσεις στον Καρούμπαλο που ήθελε να τιμήσει τον φίλο και ίνδαλμά του Jean-Louis.

O Κωνσταντίνος Καρούμπαλος γεννήθηκε το 1928 στην Πάτρα και μεγάλωσε στο Παγκράτι. Στα χρόνια της ναζιστικής κατοχής έκανε το χρέος του συμμετέχοντας αρχικά στο νεανικό κίνημα της Αντίστασης (τα περίφημα «Αετόπουλα») και αργότερα στην Ε.Π.Ο.Ν., αποκτώντας ιδανικά στα οποία έμεινε πιστός σε όλη του τη ζωή. Από τη μεταπολίτευση και μετά ήταν μέλος του Κ.Κ.Ε.

Αριστούχος μαθητής, σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών όπου μετά τη λήψη του πτυχίου του έγινε βοηθός στο Εργαστήριο Φυσικής από το 1955. Εργάστηκε ως επιμελητής του Εργαστηρίου Ηλεκτρονικής Φυσικής με τον αείμνηστο καθηγητή Μιχαήλ Αναστασιάδη ιδρυτή της Ηλεκτρονικής στην Ελλάδα.

Έλαβε το πρώτο διδακτορικό του στο ΕΚΠΑ (1963) με θέμα τις απότομης έναρξης γεωμαγνητικές καταιγίδες το οποίο είχε εκπονήσει στο Αστεροσκοπείο Παρισίων-στο Αστεροσκοπείο της Meudon με επιβλέποντα τον πασίγνωστο φυσικό πλάσματος Jean-François Denisse διευθυντή του ραδιοαστρονομικού τμήματος. Αργότερα συνέχισε τις σπουδές του στη Γαλλία όπου πήγε για να ξεφύγει από τη δικτατορία και εκπόνησε δεύτερη διδακτορική διατριβή (doctorat d’État), 1964. Εργάστηκε ως διευθυντής ερευνών του CNRS (1967-1975) με μεγάλη επιτυχία πάλι στο Αστεροσκοπείο Παρισίων με τον εκεί ήδη διάσημο διαστημικό φυσικό Jean-Louis Steinberg που είχε επιζήσει των γερμανικών στρατοπέδων εξόντωσης. Στο Παρίσι είχε σημαντικούς μαθητές όπως οι Jean-Louis Bougeret, Michel Poquerusse κ.ά.

Μετά τη χούντα επέστρεψε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου ουσιαστικά επανίδρυσε την Ηλεκτρονική Φυσική και τις Τηλεπικοινωνίες ανανεώνοντας τα αρχαιότερα στην Ελλάδα μεταπτυχιακά Ραδιοηλεκτρολογίας που είχαν ιδρυθεί το 1947 που μετονομάσθηκαν σε μεταπτυχιακά Ηλεκτρονικής στα οποία σπούδασαν ο μέγιστος αριθμός στελεχών των Τηλεπικοινωνιών της Ελλάδας, αλλά και μετέπειτα πανεπιστημιακοί καθηγητές όλων των ειδικοτήτων, όπως πυρηνικοί, γεωφυσικοί, βιολόγοι κ.ά. Ήταν ο πρώτος Πρόεδρος του Τμήματος Φυσικής με τον τότε νόμο το 1982. Όταν ήλθε το πλήρωμα του χρόνου ο Κωνσταντίνος Καρούμπαλος ίδρυσε με τον καθηγητή Γεώργιο Φιλοκύπρου και με επιτυχία το τότε τελείως απαραίτητο Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Ο Καρούμπαλος ήταν συγγραφέας πολλών διδακτικών βιβλίων, περισσότερων από 100 άρθρων σε επιστημονικά περιοδικά και πολύ περισσότερων σε Συνέδρια. Επέβλεψε δεκάδες διδακτορικά σε πλειάδα θεμάτων.

Ο Κωνσταντίνος Καρούμπαλος ήταν αγαπητός σε όλους του φοιτητές του που δίδαξε από το 1955 μέχρι περίπου το 2015, αλλά και σε όλους τους συνεργάτες και γενικότερα τους επιστήμονες των Τηλεπικοινωνιών στην Ελλάδα.

Οι δάσκαλοι ζουν αιώνια στους μαθητές τους και ο Κωνσταντίνος Καρούμπαλος θα ζει στο πνεύμα και τις καρδιές των φοιτητών και συνεργατών του.

Ξενοφών Μουσάς